2. EL 7
  3. man-pages-pl
  4. less(1)

Scroll to navigation

less(1) General Commands Manual less(1)

NAZWA

less - przeciwieństwo more

SKŁADNIA

less -?
less --help
less -V
less --version
less [-[+]aBcCdeEfFgGiIJmMnNqQrRsSuUVwWX]
[-b rozmiar] [-h linie] [-j linia] [-k plikklu]
[-{oO} pliklog] [-p wzór] [-P zachęta] [-t tag]
[-T pliktagów] [-x tab,...] [-y linie] [-[z] linie]
[+[+]cmd] [--] [nazwa_pliku]...
(Alternatywną składnię, z długimi nazwami opcji, opisano w części OPCJE).

OPIS

Uwaga! To tłumaczenie może być nieaktualne!

less jest programem podobnym do more (1), ale pozwalającym na poruszanie się w tył w pliku tak samo jak w przód. less nie musi też czytać całego pliku wejściowego przed rozpoczęciem, tak więc przy dużych plikach wejściowych uruchamia się szybciej niż edytory tekstu takie jak vi (1). less używa bazy termcap (w niektórych systemach terminfo), tak więc może pracować na szeregu terminali. Istnieje nawet ograniczona obsługa terminali drukujących (na terminalu drukującym, linie, które powinny zostać wypisane na górze ekranu są poprzedzone daszkiem).

Polecenia oparte są zarówno na more jak i vi. Polecenia można poprzedzić liczbą dziesiętną, zwaną N w opisach poniżej. Liczba ta jest używana przez niektóre polecenia, jak to zaznaczono.

POLECENIA

W poniższych opisach, ^X oznacza Control-X, ESC oznacza klawisz ESCAPE; na przykład ESC-v oznacza dwuznakową sekwencję ESC, potem "v".

Pomoc: wyświetla podsumowanie tych poleceń. Jeśli zapomnisz wszystkich innych poleceń, pamiętaj o tej.
Przewija w przód N linii, domyślnie jedno okno (zobacz opcja -z poniżej). Jeśli N wynosi więcej niż rozmiar ekranu, wyświetlany jest tylko ostatni pełny ekran. Ostrzeżenie: niektóre systemy używają ^V jako specjalnego znaku dosłowności.
Jak SPACJA, ale jeśli podano N, staje się nowym rozmiarem okna.
Jak spacja, ale przewija o pełną wielkość ekranu, nawet jeśli po drodze osiągnie koniec pliku.
Przewija w przód o N linii, domyślnie jedną. Wyświetlane są wszystkie N linie, nawet jeśli N wynosi więcej niż wielkość ekranu.
Przewija w przód o N linii, domyślnie połowę wielkości ekranu. Jeśli podano N, staje się ono nową wartością domyślną dla kolejnych poleceń d i u.
Przewija w tył N linii, domyślnie jedno okno (zobacz opcja -z poniżej). Jeśli N wynosi więcej niż rozmiar ekranu, wyświetlany jest tylko ostatnia wielkość ekranowa.
Jak ESC-v, ale jeśli podano N, staje się ono nowym rozmiarem okna.
Przewija w tył o N linii, domyślnie jedną. Wyświetlane są wszystkie N linie, nawet jeśli N wynosi więcej niż wielkość ekranu. Ostrzeżenie: niektóre systemy używają ^Y jako specjalnego znaku kontroli zadań.
Przewija w tył o N linii, domyślnie połowę wielkości ekranu. Jeśli podano N, staje się ono nową wartością domyślną dla kolejnych poleceń
Przewija poziomo N znaków w prawo, domyślnie o połowę szerokości ekranu (zob. opcja -#).! Jeśli podano liczbę N, to staje się ona domyślna dla przyszłych poleceń STRZAŁKA_W_PRAWO i STRZAŁKA_W_LEWO. Podczas przewijania tekstu działa to tak, jakby była włączona opcja -S (ucinania linii).
Przewija poziomo N znaków w prawo, domyślnie o połowę szerokości ekranu (zob. opcja -#).! Jeśli podano liczbę N, to staje się ona domyślna dla przyszłych poleceń STRZAŁKA_W_PRAWO i STRZAŁKA_W_LEWO.
Odświeża ekran.
Odświeża ekran, odrzucając wszelkie wejście z bufora. Użyteczne jeśli plik zmienia się w trakcie oglądania.
Przewija w przód, i próbuje nadal odczytywać gdy osiągnięto koniec pliku. Normalnie polecenia tego używałbyś gdy znajdujesz się już na końcu pliku. Jest to metoda monitorowania ogona pliku który właśnie rośnie podczas oglądania (zachowanie to jest podobne do polecenia tail -f).
Przechodzi do linii numer N w pliku, domyślnie pierwszej (początku pliku). (Ostrzeżenie: może to być powolne jeśli N jest duże).
Przechodzi do linii numer N w pliku, domyślnie na koniec pliku. (Ostrzeżenie: może to być powolne jeśli N jest duże lub jeśli N jest niepodane, a czytane jest standardowe wejście zamiast pliku).
Przechodzi do pozycji N procent w pliku. N powinno zawierać się między 0 a 100.
{
Jeśli w linii wyświetlanej na górze ekranu znajduje się otwierający nawias klamrowy, polecenie { przejdzie do odpowiadającego mu prawego nawiasu. Pasujący zamykający nawias klamrowy jest umieszczany na dole ekranu. Jeśli w linii na górze ekranu znajduje się więcej niż jeden nawias klamrowy, można użyć liczby N określającej N-ty nawias w linii.
}
Jeśli w linii wyświetlanej na dole ekranu znajduje się zamykający nawias klamrowy, polecenie } przejdzie do odpowiadającego mu prawego nawiasu. Pasujący otwierający nawias klamrowy jest umieszczany na górze ekranu. Jeśli w linii na górze ekranu znajduje się więcej niż jeden nawias klamrowy, można użyć liczby N określającej N-ty nawias w linii.
(
Jak {, ale odnosi się do nawiasów okrągłych, a nie klamrowych
)
Jak }, ale odnosi się do nawiasów okrągłych, a nie klamrowych
[
Jak {, ale odnosi się do nawiasów kwadratowych, a nie klamrowych
]
Jak }, ale odnosi się do nawiasów kwadratowych, a nie klamrowych
Po którym następują dwa znaki, zachowuje się jak {, ale używa tych dwóch znaków jako odpowiednio nawiasu otwierającego i zamykającego. Na przykład, "ESC ^F < >" można użyć do przejścia do >, które odpowiada < wyświetlanemu w linii na górze ekranu.
Po którym następują dwa znaki, zachowuje się jak }, ale używa tych dwóch znaków jako odpowiednio nawiasu otwierającego i zamykającego. Na przykład, "ESC ^B < >" można użyć do przejścia do w tył do <, które odpowiada > wyświetlanemu w linii na dole ekranu.
Plus dowolna mała litera; zaznacza bieżącą pozycję tą literą.
'
(Pojedynczy apostrof) Plus dowolna mała litera: powraca do pozycji zaznaczonej uprzednio tą literą. Plus kolejny pojedynczy cudzysłów: wraca do pozycji, w której wykonano ostatnią "duże" polecenie przemieszczania się. Plus ^ lub $, skacze odpowiednio na początek lub koniec pliku. Znaczniki pozycji są zachowywane przy otwieraniu nowego pliku, tak więc polecenia ' można użyć do przełączania między plikami wejściowymi.
^X^X
Tak jak pojedynczy apostrof.
/wzorzec
Szuka w przód w pliku N-tej linii zawierającej wzorzec. N domyślnie równa się jeden. Wzorzec to wyrażenie regularne rozpoznawane przez ed. Szukanie zaczyna się od drugiej wyświetlanej linii (ale zobacz opcje -a i -j, które to zmieniają).

Pewne znaki mają specjalne znaczenie jeśli wprowadzono je na początku wzorca; zmieniają one typ szukania, a nie są traktowane jako część wzorca:

^N lub !
Szukanie linii, które NIE pasują do wzorca.
^E lub *
Szukanie w wielu plikach. To znaczy, jeśli szukanie doszło do końca bieżącego pliku bez znalezienia dopasowania, ciągnie się ono dalej w kolejnym pliku z listy podanej w wierszu poleceń.
^F lub @
Zaczęcie szukania od pierwszej linii PIERWSZEGO pliku z listy z wiersza poleceń, niezależnie od tego, co aktualnie wyświetlane jest na ekranie, oraz ustawień opcji -a i -j.
^K
Podświetlanie każdego tekstu, który pasuje do wzorca na bieżącym ekranie, ale bez przesuwania się do pierwszego dopasowania (KEEP = utrzymaj bieżącą pozycję).
^R
Bez interpretacji metaznaków wyrażeń regularnych. Wykonuje proste porównanie tekstowe.
?wzorzec
Szukanie w tył w pliku N-tej linii zawierającej wzorzec. Szukanie zaczyna się od linii znajdującej się tuż przed linią wyświetlaną na samym dole [czyli w przedostatniej linii ekranu - GSN]

Pewne znaki mają specjalne znaczenie, jak w poleceniu /:

^N lub !
Szukanie linii które NIE pasują do wzorca.
^E lub *
Szukanie w wielu plikach. To znaczy, jeśli szukanie doszło do początku bieżącego pliku bez znalezienia dopasowania, ciągnie się ono dalej w poprzednim pliku z listy podanej w wierszu poleceń.
^F lub @
Zaczęcie szukania od ostatniej linii OSTATNIEGO pliku z listy z wiersza poleceń, niezależnie od tego co aktualnie wyświetlane jest na ekranie, oraz ustawień opcji -a i -j.
^K
Jak w szukaniu w przód.
^R
Jak w szukaniu w przód.
To samo co "/*".
To samo co "?*".
Powtarza poprzednie szukanie, dla N-tej linii zawierającej ostatni wzorzec. Jeśli poprzednie szukanie zmodyfikowano przez ^N, szukanie jest wykonywane dla N-tej linii NIE zawierającej wzorca. Jeśli poprzednie szukanie zmodyfikowano przez ^E, szukanie ciągnie się przez następny (lub poprzedni) plik, jeśli nie wystarczył plik bieżący. Jeśli poprzednie szukanie zmodyfikowano przez ^R, szukanie wykonywane jest bez użycia wyrażeń regularnych. Jeśli poprzednie szukanie było zmodyfikowane przez ^F lub ^K, nie występuje żaden efekt.
Powtarza poprzednie szukanie, ale w przeciwnym kierunku.
Powtarza poprzednie szukanie, ale przekraczając granice plików. Efekt jest taki sam, jak gdyby poprzednie szukanie zmodyfikowano przez *.
Powtarza poprzednie szukanie, ale w przeciwnym kierunku i przekraczając granice plików.
Cofa podświetlanie szukania. Wyłącza podświetlanie łańcuchów pasujących do bieżącego wzoru szukania. Jeśli podświetlenie już jest wyłączone z powodu poprzedniego polecenia ESC-u, włącza je z powrotem. Podświetlenie włączy też każde polecenie szukające (można je też wyłączyć przełączając opcję -G; wówczas polecenia szukające nie włączają go z powrotem).
:e [nazwa_pliku]
Oglądanie nowego pliku. Jeśli brakuje nazwy pliku, plik "bieżący" (zobacz polecenia :n i :p poniżej) z listy plików z wierszu poleceń jest oglądany na nowo. Znak procentu (%) w nazwie pliku zastępowany jest nazwą pliku bieżącego. Znak funta (#) jest zastępowany nazwą poprzednio oglądanego pliku. Jednak dwa kolejne znaki procentu są po prostu zastępowane pojedynczym znakiem procentu. Pozwala to na wprowadzenie nazwy pliku zawierającej w nazwie znak procentu. Podobnie, dwa kolejne znaki funta są zastępowane pojedynczym znakiem funta. Nazwa pliku wstawiana jest do listy plików z wiersza poleceń, tak aby można ją było obejrzeć kolejnymi poleceniami :n i :p. Jeśli nazwa pliku składa się z kilku plików, wszystkie one są wstawiane do listy plików i oglądany jest pierwszy z nich. Jeśli nazwa pliku zawiera jedną lub więcej spacji, cała nazwa musi być ujęta w cudzysłowy (zobacz też opcja -").
^X^V lub E
To samo co :e. Uwaga: niektóre systemy używają ^V jako specjalnego znaku dosłowności. W takich systemach użycie ^V może być niemożliwe.
:n
Oglądanie następnego pliku (z listy plików podanej w wierszu poleceń). Jeśli podano liczbę N, wyświetlany jest N-ty następny plik.
:p
Oglądanie poprzedniego pliko (z listy plików podanej w wierszu poleceń). Jeśli podano liczbę N, wyświetlany jest N-ty poprzedni plik.
:x
Oglądanie pierwszego pliku z listy plików podanej w wierszu poleceń. Jeśli podano liczbę N, wyświetlany jest N-ty plik na liście.
:d
Usunięcie bieżącego pliku z listy plików.
Przejście do następnego tagu (znacznika), jeśli dla bieżącego wystąpiło więcej niż jedno dopasowanie. Tagi omówiono dokładniej w opisie opcji -t.
Przejście do poprzedniego tagu, jeśli dla bieżącego wystąpiło więcej niż jedno dopasowanie.
= lub ^G lub :f
Wypisuje pewne informacje o pliku właśnie oglądanym, w tym jego nazwę oraz numer linii i offset bajtowy dolnej wyświetlanej linii. Jeśli to możliwe, wypisywana jest także długość pliku, ilość linii w pliku oraz procentowa wielkość pliku ponad ostatnią wyświetlaną linią.
-
Plus jedna lub więcej opcji wierszu poleceń (zobacz OPCJE poniżej): zmienia ustawienie tej opcji i wypisuje komunikat opisujący nowe ustawienie. Jeśli bezpośrednio po kresce zostanie wprowadzone ^P (CONTROL-P), to ustawienie danej opcji jest zmieniane, ale bez wypisywania komunikatu. Jeśli opcja ma wartość liczbową (jak -b lub -h) lub łańcuchową (jak -P lub -t), wartość można wprowadzić tuż po literze opcji. Jeśli nie wprowadzono nowej wartości, wypisywany jest komunikat o bieżącym ustawieniu i nic nie ulega zmianie.
--
Jak polecenie -, ale przyjmuje jako argument długą nazwę opcji (zobacz OPCJE poniżej), a nie pojedynczą literę opcji. Po wpisaniu nazwy opcji musisz nacisnąć RETURN. ^P bezpośrednio po drugiej eliminuje wypisywanie komunikatu opisującego nowe ustawienie, tak jak w poleceniu -.
-+
Plus jedna z liter opcji wierszu poleceń; przywraca opcję do ustawienia domyślnego i wypisuje komunikat opisujący nowe ustawienie (polecenie "-+X" dokonuje tego samego co opcja "-+X" w linii poleceń). Nie działa to dla opcji mających wartość łańcuchową.
--+
Jak polecenie -+, ale pobiera długą nazwę opcji zamiast pojedynczej litery opcji.
-!
Plus jedna z liter opcji wierszu poleceń; ustawia opcję na wartość przeciwną ustawieniu domyślnego i wypisuje komunikat opisujący nowe ustawienie. Nie działa to dla opcji mających wartość liczbową lub łańcuchową. IP --! Jak polecenie -!, ale pobiera długą nazwę opcji zamiast pojedynczej litery opcji.
_
(podkreślenie) Plus jedna z liter opcji wierszu poleceń; wypisuje komunikat opisujący bieżące ustawienie tej opcji. Nie zmienia ustawienia.
__
(podwojone podkreślenie) Jak polecenie _ (podkreślenie), ale pobiera długą nazwę opcji zamiast pojedynczej litery opcji. Po wpisaniu nazwy opcji musisz nacisnąć RETURN.
+polecenie
Powoduje, że podane polecenie jest wykonywane za każdym razem, gdy oglądany jest nowy plik. Na przykład, +G powoduje, że less zaczyna wyświetlanie każdego pliku od końca zamiast od początku.
Wypisuje numer bieżącej wersji less
Kończy działanie less.

Następujące cztery polecenia mogą, ale nie muszą być prawidłowe, zależnie od twojej instalacji.

Wywołuje edytor do edycji właśnie oglądanego pliku. Edytor pobierany jest pobierany ze zmiennej środowiskowej VISUAL, jeśli ta jest określona, lub EDITOR, jeśli VISUAL nie jest określona, a w każdym razie domyślnie "vi", jeśli ani VISUAL ani EDITOR jest określona. Zobacz też omówienie LESSEDIT po sekcji o ZNAKACH ZACHĘTY poniżej.
! polecenie-powłoki
Wywołuje powłokę i wykonuje podaną polecenie powłoki. Znak procentu (%) jest zastępowany nazwą bieżącego pliku. Znak funta (#) jest zastępowany nazwą poprzednio oglądanego pliku. "!!" powtarza ostatnie polecenie powłoki. "!" bez polecenia wywołuje po prostu powłokę. W systemach Unixowych, nazwa powłoki pobierana jest ze zmiennej środowiskowej SHELL, a w każdym razie domyślnie "sh". W systemach MS-DOS i OS/2, powłoką jest zwykły procesor poleceń.
| <m> polecenie-powłoki
<m> przedstawia dowolną literę-znacznik. Przesyła przez potok sekcję podanego pliku do podanej polecenia powłoki. Sekcja pliku, która ma zostać przesłana to ta znajdująca się między pierwszą linią bieżącego ekranu a pozycją oznaczoną literą. <m> może też równać się ^ lub $, oznaczając odpowiednio początek lub koniec pliku. Jeśli <m> równa się . lub znakowi nowej linii, przesyłany jest bieżący ekran.
Zapisuje wejście do pliku. Działa to tylko wtedy, gdy wejście jest potokiem, a nie zwyczajnym plikiem.

OPCJE

Opcje wierszu poleceń są opisane poniżej. Większość opcji można zmieniać w trakcie działania less, używając polecenia "-".

Większość opcji można podać w jednej z dwu postaci: albo kreski z pojedynczą literą albo dwu kresek z następującą po nich długą nazwą opcji. Długie nazwy opcji można skracać, o ile skrót jest jednoznaczny. Na przykład, --quit-at-eof można skrócić do --quit, ale nie do --qui, ponieważ na --qui zaczynają się zarówno --quit-at-eof, jak i --quiet. Niektóre z długich nazw opcji zapisane są dużymi literami, jak --QUIT-AT-EOF, odróżniane od --quit-at-eof. Takie nazwy wymagają dużej tylko pierwszej litery, reszta może być podana małymi lub dużymi. Na przykład, --Quit-at-eof jest równoważnikiem --QUIT-AT-EOF.

Opcje pobierane są także ze zmiennej środowiskowej LESS. Na przykład, żeby uniknąć pisania "less -options..." za każdym wywołaniem less, możesz napisać w csh:

setenv LESS "-options"

lub, jeśli używasz sh:

LESS="-options"; export LESS

W MS-DOS nie potrzebujesz cudzysłowów, ale powinieneś zastąpić wszystkie znaki procentu w łańcuchu opcji podwójnymi znakami procentu.

Zmienna środowiskowa analizowana jest przed wierszem poleceń, tak więc opcje wiersza poleceń unieważniają zmienną LESS. Jeśli jakaś opcja pojawia się w zmiennej LESS, można przywrócić jej wartość domyślną poprzedzając w wierszu poleceń opcję znakami "-+".

Dla opcji takich jak -P lub -D, wymagających następującego po nich łańcucha, musi zostać użyty znak dolara ($), sygnalizujący koniec łańcucha. Na przykład, chcąc w MS-DOS skorzystać z dwu opcji -D, musisz umieścić między nimi znak dolara:

LESS="-Dn9.1$-Ds4.1"

-? lub --help
Opcja ta wyświetla podsumowanie poleceń akceptowanych przez less (to samo co polecenie h). Zależnie od tego, jak używana przez ciebie powłoka interpretuje znak zapytania, może być koniecznym zacytowanie go, jako "-\?".
Powoduje, że szukania zaczynają się po ostatniej linii wyświetlanej na ekranie, przeskakując wszystkie wyświetlone linie. Domyślnie szukania zaczynają się od drugiej linii ekranu (albo po ostatniej znalezionej linii; zobacz opcja -j).
Podaje, w kilobajtach (1024 bajtów), ilość pamięci na buforowanie, jakiej less użyje dla każdego pliku. Domyślnie dla każdego pliku używany jest 64KB bufor (chyba że plik jest potokiem - zobacz opcja -B). Użycie opcji -b powoduje, że zamiast tego dla każdego pliku zostanie użyty bufor o wielkości n kilobajtów. Jeśli n wynosi -1, to bufory są nieograniczone, to znaczy, do pamięci jest wczytywany cały plik.
Domyślnie, kiedy dane są odczytywane z potoku, bufory są alokowane automatycznie, w miarę potrzeby. Jeśli przez potok czytana jest duża ilość danych, może to spowodować zaalokowanie znacznej ilości pamięci. Opcja -B wyłącza ową automatyczną alokację buforów dla potoków, tak że przydzielane jest im tylko 64KB (lub wielkość bufora podana opcją -b). Uwaga: używanie -B może spowodować nieprawidłowe wyświetlanie, ponieważ w pamięci trzymana jest tylko ostatnio oglądana część pliku; wszelkie poprzednie dane są tracone.
Powoduje że pełne odświeżania ekranu są rysowane od górnej linii w dół. Domyślnie, pełne odświeżania ekranu są dokonywane poprzez przewijanie z dołu ekranu.
Opcja -C działa tak jak -c, ale ekran jest czyszczony przed odświeżeniem.
Opcja -d wyłącza komunikat o błędzie wyświetlany zwykle jeśli terminal jest niemy, to jest, brakuje w nim ważnych zdolności, takich jak możliwość odświeżania ekranu lub przewijania w tył. Opcja -d nie zmienia w każdym razie zachowania less na niemym terminalu.
[tylko MS-DOS] Ustawia kolor wyświetlanego tekstu. x to pojedynczy znak określający rodzaj tekstu, dla którego ustawiany jest kolor: n=normalny, s=standardowe wyjście, d=pogrubiony, u=podkreślony, k=migający. kolor to para liczb rozdzielona kropką. Pierwsza liczba określa kolor pierwszego planu, a druga kolor tła tekstu. Pojedyncza liczba N oznacza to samo co N.0.
Powoduje że less automatycznie kończy pracę, gdy za drugim razem osiągnie koniec pliku. Domyślnie, jedyną metodą wyjścia z less jest polecenie "q".
-E lub --QUIT-AT-EOF
Powoduje, że less automatycznie kończy pracę, jak tylko osiągnie koniec pliku.
Wymusza otwieranie plików nieregularnych (plik nieregularny to katalog lub specjalny plik urządzenia). Wyłącza również komunikat ostrzegawczy gdy otwierany jest plik binarny. Domyślnie less odmówi otwarcia pliku nieregularnego.
-F lub --quit-if-one-screen
Powoduje, że less automatycznie kończy pracę, jeśli cały plik da się wyświetlić na jednym ekranie.
Normalnie less podświetla WSZYSTKIE łańcuchy, które pasują do ostatniego polecenia szukania. Opcja -g zmienia to zachowanie, każąc podświetlać tylko ten konkretny łańcuch, który znaleziono ostatnim poleceniem szukania. Może to spowodować, że less będzie pracował nieco szybciej niż domyślnie.
Opcja -G wyłącza wszystkie podświetlania łańcuchów znalezionych poleceniami szukania.
Określa maksymalną liczbę linii do przewijania w tył. Jeśli koniecznym jest przewinięcie w tył o więcej niż n linii, ekran jest rysowany na nowo w kierunku w przód. Jeśli terminal nie ma możliwości przewijania w dół, zakładane jest -h0).
Powoduje, że szukania ignorują wielkość liter; to jest, litery małe i duże są uważane za identyczne. Opcja ta jest ignorowana jeśli we wzorcu szukania wystąpią jakiekolwiek duże litery; innymi słowy, jeśli wzorzec zawiera duże litery, szukanie nastąpi z uwzględnieniem wielkości liter.
Jak -i, ale szukania ignorują wielkość liter nawet jeśli wzór zawiera duże litery.
Określa linię na ekranie, w której umieszczona ma być linia "docelowa". Linia docelowa to obiekt szukania tekstu, szukania tagów, skakania do linii o numerze, skakania do pozycji w procentach, lub skakania do zaznaczonej pozycji. Linie na ekranie określane są numerem; linia górna to 1, następna 2, i tak dalej. Numery mogą być ujemne, co określa linie liczone od dołu ekranu: dolna linia ekranu to -1, druga od dołu -2, i tak dalej. Jeśli użyto opcji -j, szukania zaczynają się od linii następującej tuż po linii docelowej. Na przykład jeśli użyto -j4, linią docelową jest czwarta linia ekranu, szukania więc zaczynają się w linii piątej.
Wyświetla kolumnę stanu na lewym brzegu ekranu. Kolumna stanu wskazuje linie dopasowane w bieżącym wyszukiwaniu. Stosowana jest także gdy działa opcja -w lub -W.
-kfilename lub --lesskey-file=filename
Każe less otworzyć i zinterpretować wskazany plik jako plik lesskey(1). Można podać wielokrotne opcje -k. Jeśli ustawiona jest zmienna środowiskowa LESSKEY lub LESSKEY_SYSTEM, albo jeśli plik lesskey znajduje się w standardowym miejscu (zobacz PRZYPISANIA KLAWISZY), jest on także używany jako plik lesskey.
-m lub --long-prompt
Powoduje że less pokazuje rozwinięty znak zachęty (jak more), z procentową pozycją w pliku. Domyślnie, znakiem zachęty less jest dwukropek.
Powoduje, że less wyświetla jeszcze bardziej szczegółową zachętę niż more.
-n lub --line-numbers
Wyłącza numery linii. Wartość domyślna (używanie numerów linii) może spowodować, że less będzie działał w niektórych przypadkach wolniej, zwłaszcza z bardzo dużym plikiem wejściowym. Wyłączenie numerów linii opcją -n pozwoli uniknąć tego problemu. Używanie numerów linii oznacza: numer linii będzie wyświetlany w rozwiniętym znaku zachęty i poleceniu =, a polecenie v przekaże bieżący numer linii edytorowi (zobacz także omówienie LESSEDIT i ZNAKÓW ZACHĘTY poniżej).
-N lub --LINE-NUMBERS
Powoduje, że na początku każdej linii ekranowej wyświetlane są numery linii.
Powoduje, że less podczas przeglądania otrzymanego wejścia kopiuje je do wskazanego pliku. Działa to tylko wtedy gdy plik wejściowy jest potokiem, a nie zwykłym plikiem. Jeśli podany plik już istnieje, less zapyta o potwierdzenie przed nadpisaniem go.
Opcja -O jest podobna do -o, ale nadpisze istniejący plik bez pytania o potwierdzenie.

Jeśli nie podano pliku logu, opcji -o i -O można użyć z wnętrza less do jego określenia. Bez nazwy pliku, będą one po prostu podawać nazwę pliku logu. Polecenie "s" jest równoważne podaniu -o z wnętrza less.

Opcja -p w wierszu poleceń jest równoważna podaniu wzorca +/wzorzec; to znaczy, nakazuje less aby rozpoczął od pierwszego wystąpienia wzorzec w pliku.
Daje metodę przystosowania trzech stylów znaku zachęty do własnych upodobań. Normalnie umieszcza się ją w zmiennej środowiskowej LESS, zamiast wpisywać po każdym poleceniu less. Taka opcja musi być albo ostatnią opcją w zmiennej LESS, albo być zakończona znakiem dolara. -Ps plus łańcuch zmienia domyślną (krótką) zachętę na ten łańcuch. -Pm zmienia średnią (-m) zachętę. -PM zmienia długą (-M) zachętę. -Ph zmienia zachętę na ekranie pomocy. -P= zmienia komunikat wypisywany poleceniem =. -Pw zmienia komunikat wypisywany podczas oczekiwania na dane (w poleceniu F). Wszystkie łańcuchy zachęty składają się z sekwencji liter i specjalnych sekwencji escape'owych. Szczegóły opisano w sekcji ZNAKI ZACHĘTY.
Powoduje średnio "ciche" działanie: dzwonek terminala nie dzwoni jeśli próbowano przewinąć poza koniec pliku lub przed jego początek - jeśli terminal ma "dzwonek wizualny", jest on używany zamiast zwykłego. Dzwonek zadzwoni przy niektórych innych błędach, jak wpisywanie niewłaściwych znaków. Domyślnym ustawieniem jest dzwonienie we wszystkich takich przypadkach.
Powoduje całkowicie "ciche" działanie: dzwonek terminala nigdy nie dzwoni.
Powoduje wyświetlanie nieprzetworzonych, "surowych" znaków sterujących. Domyślnie znaki sterujące (złożone z Ctrl) wyświetlane są z użyciem notacji z daszkiem; na przykład, Control-A (ósemkowo 001) wyświetlane jest jako "^A". Uwaga: gdy używana jest opcja -r, less nie potrafi zachować faktycznego wyglądu ekranu (ponieważ to zależy od tego, jak ekran reaguje na każdy rodzaj znaku sterującego). Mogą więc wystąpić różne problemy z wyświetlaniem, jak dzielenie długich linii w niewłaściwym miejscu.
-R lub --RAW-CONTROL-CHARS
Jak -r, ale usiłuje zachować wygląd ekranu, tam gdzie to możliwe. Działa to tylko wówczas, gdy wejście składa się ze zwykłego tekstu, ewentualnie z dodanymi sekwencjami ANSI sterującymi kolorem, o postaci:

ESC [ ... m

gdzie "..." to zero lub więcej znaków różnych od "m". Do celów zachowania wyglądu ekranu zakłada się, że żaden ze znaków sterujących i żadna z sekwencji ANSI zmieniających kolory nie przesuwają kursora. Przypisując zmiennej środowiskowej LESSANSIENDCHARS listę znaków, które mogą kończyć sekwencje ANSI sterujące kolorem można zmusić less do akceptowania w tej roli znaków innych niż "m".

Powoduje ściskanie kolejnych pustych linii w pojedynczą linię pustą. Użyteczne przy oglądaniu wyjścia nroffa.
Powoduje, że linie dłuższe niż szerokość ekranu są ucinane, a nie zawijane. To jest, reszta długiej linii jest po prostu odrzucana. Domyślnie długie linie są zawijane; to znaczy, reszta wyświetlana jest w następnej linii.
-ttag lub --tag=tag
Opcja -t, plus zaraz po niej TAG, będzie edytować plik zawierający ów tag. Ażeby to działało, musi być dostępna informacja o tagach, na przykład, w bieżącym katalogu może znajdować się plik zwany "ctags", zbudowany uprzednio poleceniem ctags(1) lub jakimś równoważnym. Jeśli ustawiono zmienną środowiskową LESSGLOBALTAGS, to jej wartość uważana jest za nazwę polecenia zgodnego z global(1), które zostanie wykonane w celu znalezienia tagu. (Zobacz http://www.gnu.org/software/global/global.html). Opcja -t może być podana również z wnętrza less (poleceniem -), jako metoda oglądnięcia nowego pliku. Polecenie :t jest równoważne podaniu -t z wnętrza less.
-Tplik_tagów lub --tag-file=plik_tagów
Podaje plik tagów, który należy użyć zamiast "tags".
Powoduje, że znaki backspace i powroty karetki są traktowane jako znaki drukowalne; to jest, posyłane są one na terminal jeśli pojawią się w wejściu.
Powoduje, że znaki backspace, tabulacje i powroty karetki są traktowane jako znaki sterujące; to jest, obsługiwane są one jak przy podaniu opcji -r.

Domyślnie, jeśli podano ani -u ani -U, znaki backspace występujące obok znaku podkreślenia są traktowane specjalnie; wyświetlany jest podkreślony tekst, z użyciem sprzętowego podkreślania terminala. Także znaki backspace występujące między dwoma identycznymi znakami są traktowane specjalnie: wyświetlany jest tekst nadpisany, z użyciem sprzętowego pogrubienia terminala. Pozostałe wystąpienia backspace są usuwane, razem z poprzedzającym znakiem. Powroty karetki, po których następuje nowa linia są usuwane. Inne powroty karetki obsługiwane są jak przy podaniu opcji -r. Tekstu, który jest nadpisany lub podkreślony można szukać gdy nie działa ani -u ani -U.

-V lub --version
Wyświetla numer wersji less.
-w lub --hilite-unread
Tymczasowo podświetla pierwszą "nową" linię po ruchu w przód o pełną stronę. Pierwsza "nowa" linia to linia występująca bezpośrednio po tej, która znajdowała się poprzednio na samym dole ekranu. Podświetlana jest także linia docelowa po poleceniach g lub p. Przy następnym poleceniu powodującym ruch podświetlenie jest usuwane. Podświetlana jest cała linia, chyba że działa opcja -J - wówczas podświetlana będzie tylko kolumna stanu.
Tak jak -w, ale tymczasowo podświetla pierwszą nową linię po każdym poleceniu ruchu o więcej niż jedną linię.
Ustawia pozycje tabulacji. Jeśli podano tylko jedno n, to pozycje tabulacji są ustawiane na wielokrotnościach n. Jeżeli podano więcej wartości, oddzielonych przecinkami, tabulacje ustawiane są na tych pozycjach, a następnie w tym samym odstępie, co ostatnie dwie. Na przykład, -x9,17 ustawi tabulacje na pozycjach 9, 17, 25, 33, itd. Domyślną wartością n jest 8.
Wyłącza wysyłanie sekwencji inicjalizacji i deinicjalizacji terminala z termcap. Jest to czasami pożądane, jeżeli łańcuch deinicjalizacyjny robi coś niepotrzebnego, jak czyszczenie ekranu.
Wyłącza wysyłanie sekwencji inicjalizacji i deinicjalizacji bloku klawiszy numerycznych terminala. Jest to czasami pożądane, jeżeli łańcuchy inicjujące/deinicjujące powodują zachowanie się klawiatury numerycznej w niepożądany sposób.
Określa maksymalną liczbę linii do przesunięcia w przód. Jeśli koniecznym jest przesunięcie o więcej niż n linii, zamiast tego odświeżany jest ekran. Opcji -c lub -C można użyć do odświeżenia ekranu od jego góry, jeśli jest to pożądane. Domyślnie każdy ruch w przód powoduje przewijanie.
-[z]n lub --window=n
Zmienia domyślny rozmiar okna przewijania na n linii. Domyślnie jeden pełny ekran. Do zmiany rozmiaru okna można też użyć poleceń z i w. "z" można opuścić dla kompatybilności z more. Jeśli podana liczba n jest ujemna, oznacza to n linii mniej niż bieżący rozmiar ekranu. Na przykład, jeśli ekran ma 24 linie, -z-4 ustawia okno przewijania na 20 linii. Jeśli ekran zostanie rozszerzony do 40 linii, okno przewijania automatycznie zmieni się na 36 linii.
-"cc lub --quotes=cc
Zmienia znak cytujący w nazwach plików. Może to być konieczne przy nazywaniu pliku zawierającego zarówno znaki spacji jak i cudzysłowy. Jeśli następuje po niej pojedynczy znak, zmienia ona znak cytujący na tenże znak. Nazwa pliku zawierająca spacje powinna odtąd być otoczona tym znakiem, a nie cudzysłowami. Jeśli następują po niej dwa znaki, zmienia ona znak otwierający cytowanie na znak pierwszy, a zamykający na drugi. Nazwa pliku zawierająca spacje powinna odtąd być poprzedzona znakiem otwierającym i zakończona znakiem zamykającym. Zauważ, że nawet jeśli zmieniono znaki cytujące, opcja ta pozostaje jako -" (myślnik plus cudzysłów).
-~ lub --tilde
Normalnie linie poza końcem pliku wyświetlane są jako zawierające pojedyncze znaki tyldy (~). Ta opcja powoduje, że będą wyświetlane jako puste linie.
-# lub --shift
Określa domyślną liczbę pozycji, o jakie będzie wykonywane przewijanie poziome w poleceniach STRZAŁKA_W_PRAWO i STRZAŁKA_W_LEWO. Jeżeli podaną liczba jest zero, przyjmowana jest domyślna liczba równa połowie szerokości ekranu.
--
Argument wierszu poleceń "--" oznacza koniec argumentów opcji. Wszelkie argumenty następujące po nim są interpretowane jako nazwa pliku. Może być to przydatne przy oglądaniu pliku którego nazwa zaczyna się od "-" lub "+".
+
Jeśli opcja wierszu poleceń zaczyna się od +, reszta opcji uważana jest za początkowe polecenie less. Na przykład, +G mówi less, aby zaczął od końca pliku zamiast od początku, a +/xyz mówi mu, aby zaczął od pierwszego wystąpienia "xyz" w pliku. W przypadku szczególnym, +<liczba> działa jak +<liczba>g, to jest, rozpoczyna wyświetlanie od określonego numeru linii (zobacz jednak zastrzeżenie przy poleceniu g powyżej). Jeśli opcja zaczyna się od ++, początkowe polecenie odnosi się do każdego oglądanego pliku, nie tylko pierwszego. Polecenia + opisywanej powyżej można też użyć do ustawienia (lub zmiany) polecenia początkowego dla każdego pliku.

LINIA EDYCJI

Gdy wprowadzany jest wiersz poleceń u dołu ekranu (na przykład nazwa pliku dla polecenia :e, albo wzór dla polecenia szukającego), do manipulowania nią można użyć pewnych klawiszy. Większość poleceń ma formę alternatywną w [nawiasach], której można użyć jeśli jakiś klawisz nie istnieje na danej klawiaturze (formy w nawiasach nie działają w wersji MS-DOS). Każdy z tych specjalnych klawiszy można wprowadzić dosłownie poprzedzając go znakiem dosłowności, ^V lub ^A. Sam odwrotny ukośnik można też wprowadzić dosłownie, wprowadzając dwa odwrotne ukośniki.

Przesuwa kursor jedno miejsce w lewo.
Przesuwa kursor jedno miejsce w prawo.
^STRZAŁKA_W_LEWO [ ESC-b lub ESC-STRZAŁKA_W_LEWO ]
(To znaczy, CONTROL i STRZAŁKA_W_LEWO równocześnie). Przesuwa kursor o jedno słowo w lewo.
^STRZAŁKA_W_PRAWO [ ESC-w lub ESC-STRZAŁKA_W_LEWO ]
(To znaczy, CONTROL i STRZAŁKA_W_LEWO równocześnie). Przesuwa kursor o jedno słowo w prawo.
HOME [ ESC-0 ]
Przesuwa kursor na początek linii.
Przesuwa kursor na koniec linii.
Usuwa znak na lewo od kursora lub anuluje polecenie jeśli wiersz poleceń jest pusta.
Usuwa znak pod kursorem.
^BACKSPACE [ ESC-BACKSPACE ]
(To znaczy, CONTROL i BACKSPACE równocześnie). Usuwa jedno słowo na lewo od kursora.
^DELETE [ ESC-X lub ESC-DELETE ]
(To znaczy, CONTROL i DELETE równocześnie). Usuwa słowo pod kursorem.
Odzyskuje poprzednią linię poleceń.
Odzyskuje następną linię poleceń.
Dokończa częściową nazwę pliku na lewo od kursora. Jeśli pasuje ona do więcej niż jednej nazwy pliku, do wierszu poleceń wprowadzane jest pierwsze dopasowanie. Powtórne TABulatory przełączają wkoło pozostałe nazwy plików. Jeśli dokończona nazwa pliku jest katalogiem, dołączany jest do niej "/" (W systemach MS-DOS dołączany jest "\"). Do określenia innego znaku, który należy dołączyć do nazwy katalogu, może być użyta zmienna środowiskowa LESSSEPARATOR.
Tak jak TAB, ale przełącza pasujące nazwy plików w odwrotnym porządku.
^L
Dokończa częściową nazwę pliku na lewo od kursora. Jeśli pasuje ona do więcej niż jednej nazwy pliku, do wierszu poleceń wprowadzane są wszystkie dopasowania (jeśli się mieszczą).
^U (Unix i OS/2) lub ESC (MS-DOS)
Usuwa całą linię poleceń lub anuluje polecenie jeśli wiersz poleceń jest pusta. Jeśli zmieniłeś znak kill w Unixie na coś innego niż ^U, zamiast ^U będzie używany tenże znak.

PRZYPISANIA KLAWISZY

Możesz zdefiniować swoje własne polecenia lessa używając programu lesskey(1) do stworzenia pliku lesskey. Plik ten określa zestaw klawiszy poleceń oraz działanie skojarzone z każdym klawiszem. Możesz też użyć lesskey do zmiany klawiszy linii edycji (zobacz LINIA EDYCJI) oraz ustawienia zmiennych środowiskowych. Jeśli ustawiona jest zmienna środowiskowa LESSKEY, less używa jej [wartości] jako nazwy pliku lesskey. W przeciwnym razie, less szuka pliku lesskey w standardowym miejscu. W systemach Unixowych less szuka pliku lesskey zwanego "$HOME/.less". W systemach MS-DOS i Windows less szuka pliku lesskey zwanego "$HOME/_less", a jeśli go tam nie znalazł, pliku lesskey zwanego "_less" w każdym katalogu określonym przez zmienną środowiskową PATH. W systemach OS/2 less szuka pliku lesskey zwanego "$HOME/_less.ini", a jeśli go tam nie znalazł, pliku lesskey zwanego "less.ini" w każdym katalogu określonym przez zmienną środowiskową INIT, a jeśli i tam go nie znalazł, szuka pliku lesskey zwanego "less.ini" w każdym katalogu określonym przez zmienną środowiskową PATH. Zobacz stronę podręcznika systemowego lesskey(1) po więcej szczegółów.

Przypisania klawiszy można także umieścić w ogólnosystemowym pliku lesskey. Jeśli dany klawisz zdefiniowano zarówno w pliku systemowym, jak i w lokalnym, to priorytet mają przypisania lokalne. Jeśli ustawiono zmienną środowiskową LESSKEY_SYSTEM, less używa jej jako nazwy systemowego pliku z przypisaniami klawiszy. W przeciwnym razie szuka go w standardowym miejscu: w systemach uniksowych jest to plik /usr/local/etc/sysless. (Jednak jeśli less skompilowano z katalogiem przeznaczonym na konfigurację systemu innym niż niż /usr/local/etc, to w nim właśnie znajdzie się plik sysless). W systemach MS-DOS i Windows, ogólnosystemowym plikiem lesskey jest c:\_sysless. W systemach OS/2, ogólnosystemowym plikiem lesskey jest c:\sysless.ini.

PREPROCESOR WEJŚCIA

Możesz dla less zdefiniować "preprocesor wejścia". Zanim less otwiera jakiś plik, daje najpierw twojemu preprocesorowi wejścia szansę zmodyfikowania sposobu w jaki wyświetlana jest zawartość pliku. Preprocesor wejścia to po prostu wykonywalny program (lub skrypt powłoki), który zapisuje zawartość pliku do innego pliku, zwanego plikiem zastępującym. Następnie wyświetlana jest zawartość pliku zastępującego, zamiast pliku oryginalnego. Użytkownikowi będzie się jednak wydawać, że otwarty został oryginalny plik; to znaczy, less wyświetli oryginalną nazwę pliku jako nazwę bieżącego pliku.

Preprocesor wejścia otrzymuje jeden argument wiersza poleceń, oryginalną nazwę pliku wprowadzoną przez użytkownika. Powinien on stworzyć plik zastępujący, a kiedy zakończy pracę, wypisać nazwę pliku zastępującego na swoje standardowe wejście. Jeśli preprocesor wejścia nie wypisze nazwy pliku zastępującego, less używa pliku oryginalnego, jak zwykle. Preprocesor wejścia nie jest wywoływany przy oglądaniu standardowego wejścia. Aby przygotować jakiś preprocesor, ustaw zmienną środowiskową LESSOPEN na wiersz poleceń, który wywoła twój preprocesor. Ten wiersz poleceń powinien zawierać jedno wystąpienie łańcucha "%s", który zostanie zastąpiony nazwą pliku podczas wywołania polecenia preprocesora.

Gdy less zamyka plik otworzony tym sposobem, wywoła inny program, zwany postprocesorem wejścia, który może dokonać wszelkich pożądanych działań czyszczących (jak usuwanie pliku zastępującego stworzonego przez LESSOPEN). Aby przygotować jakiś preprocesor, ustaw zmienną środowiskową LESSCLOSE na wiersz poleceń, która wywoła twój postprocesor. Ten wiersz poleceń może zawierać dwa wystąpienia łańcucha "%s"; pierwsze zostanie zastąpione oryginalną nazwą pliku, a drugie nazwą pliku zastępującego wypisanego przez LESSOPEN.

Na przykład, w wielu systemach Unixowych, poniższe dwa skrypty pozwolą ci przechowywać pliki w formie skompresowanej, ale nadal umożliwią oglądanie ich bezośrednio przy pomocy less:

lessopen.sh:
#! /bin/sh
case "$1" in
*.Z) uncompress -c $1 >/tmp/less.$$ 2>/dev/null
if [ -s /tmp/less.$$ ]; then
echo /tmp/less.$$
else
rm -f /tmp/less.$$
fi
;;
esac

lessclose.sh:
#! /bin/sh
rm $2

Aby użyć tych skryptów, umieść oba tam, skąd mogą być wykonywane i ustaw LESSOPEN="lessopen.sh %s", oraz LESSCLOSE="lessclose.sh %s %s". Można napisać bardziej złożone skrypty LESSOPEN i LESSCLOSE, akceptujące inne typy plików skompresowanych itd.

Możliwe jest także przygotowanie preprocesora wejścia posyłającego dane bezpośrednio potokiem do less, zamiast wstawiania danych do pliku zastępującego. Unika się w ten sposób potrzeby odkompresowania całego pliku zanim zacznie się go oglądać. Preprocesor wejścia działający w ten sposób zwany jest potokiem wejściowym. Potok wejściowy, zamiast wypisywać nazwę pliku wyjściowego na standardowe wyjście, wypisuje całą zawartość pliku zastępującego na standardowe wyjście. Jeśli potok nie wypisze żadnych znaków na standardowe wyjście, plik zastępujący nie istnieje i less użyje pliku oryginalnego, jak zwykle. Aby użyć potoku wejściowego, zmień pierwszy znak w zmiennej środowiskowej LESSOPEN na kreskę pionową (|), aby zaznaczyć, że preprocesor wejściowy jest potokiem.

Na przykład, w wielu systemach Unixowych, poniższy skrypt zadziała tak jak poprzednie skrypty przykładowe:

lesspipe.sh:
#! /bin/sh
case "$1" in
*.Z) uncompress -c $1 2>/dev/null
;;
esac

Aby użyć tego skryptu, umieść go tam, skąd może być wykonywany i ustaw LESSOPEN="|lesspipe.sh %s". Gdy używa się potoku wejściowego, można użyć również postprocesora LESSCLOSE, ale zwykle nie jest on potrzebny, ponieważ nie ma pliku zastępującego który należałoby posprzątać. W tym przypadku nazwą pliku zastępującego przekazywaną do postprocesora LESSCLOSE jest "-".

NARODOWE ZESTAWY ZNAKÓW

W pliku wejściowym istnieją trzy rodzaje znaków:

mogą być wyświetlane bezpośrednio na ekranie.
nie powinny być wyświetlane bezpośrednio, ale można się ich spodziewać w zwykłych plikach tekstowych (jak backspace i tabulacji).
nie powinny być wyświetlane bezpośrednio i nie spodziewamy się ich w plikach tekstowych.

"Zestaw znaków" to po prostu opis tego, jakie znaki mają być uważane za normalne, sterujące i binarne. Do wybrania zestawu znaków można użyć zmiennej środowiskowej LESSCHARSET. Możliwymi wartościami LESSCHARSET są:

BS, TAB, NL, CR i znak wysuwu do nowej strony są znakami sterującymi, wszystkie znaki o wartościach pomiędzy 32 a 126 są normalnymi znakami, a wszystkie pozostałe - binarnymi.
Wybiera zestaw znaków ISO 8859. Jest to to samo, co ASCII, z wyjątkiem tego, że znaki między 160 i 255 są traktowane jako normalne. [od tłum: niezbędne dla prawidłowej obsługi polskich znaków.]
To samo, co iso8859.
To samo, co iso8859.
Wybiera zestaw znaków odpowiedni dla MS-DOS-u.
Wybiera zestaw znaków EBCDIC.
Wybiera zestaw znaków EBCDIC stosowany przez OS/390 Unix Services. W EBCDIC jest to zestaw analogiczny do latin1. Podobny efekt możesz uzyskać ustawiając w środowisku albo LESSCHARSET=IBM-1047 albo LC_CTYPE=en_US.
Wybiera rosyjski zestaw znaków
Wybiera zestaw znaków odpowiedni dla komputerów NeXT.
Wybiera kodowanie UTF-8 zestawu znaków ISO 10646.

W wypadkach szczególnych może zajść potrzeba przystosowania less do używania zestawu znaków innego niż te, które można wskazać przy pomocy LESSCHARSET. Wówczas do zdefiniowania zestawu znaków należy użyć zmiennej środowiskowej LESSCHARDEF. Powinna być ona ustawiona na łańcuch, którego każdy znak określa jeden znak w zestawie znaków. Znak "." używany jest dla znaków normalnych, "c" dla sterujących i "b" dla binarnych. Można użyć liczby dziesiętnej oznaczającej powtórzenie. Na przykład, "bccc4b." oznaczałoby, że znak [o kodzie] 0 jest binarny, 1, 2 i 3 są sterujące, 4, 5, 6 i 7 są binarne, a 8 jest normalny. Wszystkie znaki po ostatnim są przyjmowane za takie same jak ostatni, znaki więc pomiędzy 9 a 255 byłby tu normalne (jest to przykład, niekonieczne odpowiadający jakiemuś rzeczywistemu zestawowi znaków).

Tabela poniższa pokazuje wartość LESSCHARDEF równoważną każdej z możliwych wartości LESSCHARSET:

ascii  8bcccbcc18b95.b
dos    8bcccbcc12bc5b95.b.
ebcdic 5bc6bcc7bcc41b.9b7.9b5.b..8b6.10b6.b9.7b
       9.8b8.17b3.3b9.7b9.8b8.6b10.b.b.b.
IBM-1047 4cbcbc3b9cbccbccbb4c6bcc5b3cbbc4bc4bccbc
       191.b
iso8859 8bcccbcc18b95.33b.
koi8-r 8bcccbcc18b95.b128.
latin1 8bcccbcc18b95.33b.
next   8bcccbcc18b95.bb125.bb

Jeśli ani LESSCHARSET ani LESSCHARDEF są ustawione, ale w zmiennych środowiskowych LC_ALL, LC_TYPE lub LANG znaleziono łańcuch "UTF-8", to domyślnym zestawem znaków jest utf-8.

Jeśli tego łańcucha nie znaleziono, ale wykorzystywany system obsługuje interfejs setlocale,less użyje setlocale do określenia zestawu znaków. setlocale kontrolowane jest ustawieniem zmiennych środowiskowych LANG lub LC_CTYPE.

Na koniec, jeśli interfejs setlocale również nie jest dostępny, to domyślnym zestawem znaków jest latin1.

Znaki binarne i sterujące wyświetlane są w odwróconych kolorach. Każdy taki znak wyświetlany jest w notacji z daszkiem, jeśli to możliwe (np. ^A dla Control-A). Notacja z daszkiem używana jest tylko jeśli odwrócenie trzeciego bitu od końca daje normalny znak drukowalny. W przeciwnym razie znak jest wyświetlany jako cyfra szesnastkowa w nawiasach ostrych. Format ten można zmienić ustawiając zmienną środowiskową LESSBINFMT. LESSBINFMT może zaczynać się od "*" i jednego znaku wybierającego atrybut wyświetlania: "*k" to miganie, "*d" - pogrubienie, "*u" - podkreślenie, "*s" - odwrócone kolory, "*n" - normalny. Jeśli LESSBINFMT nie zaczyna się od "*", przyjmowany jest atrybut normalny. Reszta LESSBINFMT to łańcuch, który może zawierać jedną sekwencję escape w stylu printf (% plus x, X, o, d itd.). Na przykład, jeśli LESSBINFMT ma wartość "*u[%x]", znaki binarne wyświetlane są jako podkreślone liczby szesnastkowe otoczone nawiasami kwadratowymi. Wartością domyślną, jeśli nie określono LESSBINFMT, jest "*s<%X>".

ZNAKI ZACHĘTY

Opcja -P pozwala dostosować znaki zachęty do własnych upodobań. Łańcuch podany opcji -P zastępuje określony łańcuch zachęty. Pewne znaki w tym łańcuchu są interpretowane w sposób szczególny. Mechanizm znaków zachęty jest raczej skomplikowany, ażeby zapewniać elastyczność, ale zwykły użytkownik nie musi rozumieć szczegółów konstruowania własnych łańcuchów zachęty.

Znak procentu plus dowolny pojedynczy znak rozwijany jest zależnie od tego, czym jest ów następny znak.

%bX
Zastępowany przez offset bajtowy w bieżącym pliku wejściowym. Po b następuje pojedynczy znak (pokazany jako X powyżej), który określa linię, której offsetu bajtowego należy użyć. Jeśli znakiem tym jest "t", używany jest offset bajtowy linii wyświetlanej na górze ekranu, "m" oznacza linię środkową, "b" oznacza linię dolną, "B" oznacza linię tuż przed dolną, a "j" oznacza linię "docelową", jak to określa opcja -j.
%B
Zastępowany przez rozmiar bieżącego pliku wejściowego.
%c
Zastępowany przez numer kolumny tekstu widniejącej w pierwszej kolumnie ekranu.
%dX
Zastępowany przez numer strony dla wskazanej linii pliku wejściowego. Linię, która ma zostać użyta, określa X, tak jak w opcji %b.
%D
Zastępowany przez liczbę stron w pliku wejściowym, lub, co jest równoważne, numer strony ostatniej linii pliku.
%E
Zastępowany przez nazwę edytora (ze zmiennej środowiskowej VISUAL, lub EDITOR jeśli VISUAL nie jest zdefiniowana). Zobacz omówienie elementu LESSEDIT poniżej.
%f
Zastępowany przez nazwę bieżącego pliku wejściowego.
%i
Zastępowany przez indeks bieżącego pliku w liście plików wejściowych.
%lX
Zastępowany przez numer linii w pliku wejściowym. Linia, której należy użyć określana jest przez X, jak w opcji %b.
%L
Zastępowany przez numer linii ostatniej linii w pliku wejściowym.
%m
Zastępowany przez całkowitą liczbę plików wejściowych.
%pX
Zastępowany przez pozycję procentową w bieżącym pliku wejściowym, według offsetów w bajtach. Linia, której należy użyć określana jest przez X, jak w opcji %b.
%PX
Zastępowany przez pozycję procentową w bieżącym pliku wejściowym, według liczby linii.
%s
To samo co %B.
%t
Powoduje, że wszystkie spacje występujące na końcu są usuwane. Zwykle używane na końcu łańcucha, ale może się pojawić gdziekolwiek.
%x
Zastępowany nazwą następnego pliku wejściowego w liście.

Jeśli jakikolwiek z elementów jest nieznany (na przykład rozmiar pliku jeśli wejściem jest potok), zamiast niego wypisywany jest znak zapytania.

Format łańcucha zachęty można zmieniać zależnie od pewnych warunków. Pytajnik plus pojedynczy znak zachowuje się jak "IF"; zależnie od tego znaku rozpatrywany jest warunek. Jeśli warunek jest prawdziwy, wszystkie znaki następujące po znaku zapytania i znaku warunku, aż do kropki, są umieszczane w zachęcie. Jeśli warunek jest fałszywy, znaki te nie są tam umieszczane. Dwukropka występującego między znakiem zapytania i kropką można użyć do zaznaczenia "ELSE"; wszystkie znaki pomiędzy dwukropkiem i kropką są włączane do łańcucha wtedy i tylko wtedy, gdy warunek IF jest fałszywy. Znakami warunku (następującymi po znaku zapytania) mogą być:

?a
Prawda jeśli już włączono do zachęty jakieś znaki.
?bX
Prawda jeśli znany jest offset bajtowy określonej linii.
?B
Prawda jeśli znany jest rozmiar bieżącego pliku wejściowego.
?c
Prawda jeśli tekst jest przesunięty w poziomie (%c jest niezerowe).
?dX
Prawda jeśli znany jest numer strony dla podanej linii.
?e
Prawda jeśli osiągnięto koniec pliku.
?f
Prawda jeśli istnieje nazwa pliku wejściowego (tzn. wejście nie jest potokiem).
?lX
Prawda jeśli znany numer określonej linii.
?L
Prawda jeśli znany jest numer ostatniej linii pliku.
?m
Prawda jeśli jest więcej niż jeden plik wejściowy.
?n
Prawda jeśli jest to pierwsza zachęta w nowym pliku wejściowym.
?pX
Prawda jeśli znana jest, liczona według offsetów bajtowych, pozycja procentowa w pliku określonej linii.
?PX
Prawda jeśli znana jest, liczona według liczby linii, pozycja procentowa w pliku określonej linii.
?s
To samo co "?B".
?x
Prawda jeśli istnieje następny plik wejściowy (to jest, bieżący plik nie jest ostatnim).

Wszystkie znaki inne niż znaki specjalne (znak zapytania, dwukropek, kropka i odwrotny ukośnik) stają się bez zmian częścią zachęty. Wszystkie znaki specjalne można umieścić w zachęcie dosłownie poprzedzając je odwrotnym ukośnikiem.

Kilka przykładów:

?f%f:Standardowe wejście.

Ta zachęta wypisuje nazwę pliku, jeśli jest znana, w przeciwnym razie łańcuch "Standardowe wejście".

?f%f .?ltLinia %lt:?pt%pt\%:?btBajt %bt:-...

Ta zachęta wypisze nazwę pliku, jeśli jest znana. Po nazwie pliku następuje numer linii, jeśli znany, w przeciwnym razie pozycja procentowa, jeśli znana, w przeciwnym razie offset bajtowy, jeśli znany. W przeciwnym razie wypisywany jest myślnik. Zauważ, że każdy znak zapytania ma odpowiadającą mu kropkę, i że % po %pt jest wstawiony dosłownie poprzez poprzedzenie go odwrotnym ukośnikiem.

?n?f%f .?m(file %i of %m) ..?e(END) ?x- Next %x..%t

To wypisuje nazwę pliku, jeśli jest to pierwsza zachęta w pliku, plus komunikat "file N of N", jeśli istnieje więcej niż jeden plik wejściowy. Następnie, jeśli jesteśmy na końcu pliku, wypisywany jest łańcuch "(END)" plus nazwa następnego pliku, jeśli istnieje. Na końcu obcinane są wszelkie końcowe spacje. Jest to zachęta domyślna. Dla odniesienia, poniżej podano wartości domyślne pozostałych dwóch zachęt (odpowiednio -m i -M). Każda złamana jest w dwie linie, ale tylko dla czytelności.

?n?f%f .?m(file %i of %m) ..?e(END) ?x- Next\: %x.:
	?pB%pB\%:byte %bB?s/%s...%t

?f%f .?n?m(file %i of %m) ..?ltlines %lt-%lb?L/%L. :
	byte %bB?s/%s. .?e(END) ?x- Next\: %x.:?pB%pB\%..%t
A tu jest domyślny komunikat wypisywany przez polecenie =: 
?f%f .?m(file %i of %m) .?ltlines %lt-%lb?L/%L. .
	byte %bB?s/%s. ?e(END) :?pB%pB\%..%t

Rozwijanie zachęt jest używane również do innego celu: jeśli zdefiniowano zmienną środowiskową LESSEDIT, używana jest ona jako polecenie do wykonania w momencie wywołania polecenia v. Łańcuch w LESSEDIT rozwijany jest tak samo jak łańcuch zachęty. Domyślna wartość LESSEDIT to:

	%E ?lm+%lm. %f
Zauważ, że rozwijane jest to do nazwy edytora, plus znak + i numer linii, plus nazwa pliku. Jeśli twój edytor nie akceptuje składni "+numerlinii", albo ma inne różnice w składni wywołania, można zmienić zmienną LESSEDIT żeby zmodyfikować zachowanie domyślne.

BEZPIECZEŃSTWO

Gdy zmienna środowiskowa LESSSECURE jest ustawiona na 1, less pracuje w trybie "bezpiecznym". Oznacza to, że następujące możliwości są wyłączone:

!
polecenie powłoki
|
polecenie potokowa
:e
polecenie examine
polecenie edycyjna
pliku logów
używanie plików lesskey
używanie plików z tagami.
metaznaki w nazwach plików, takie jak *
uzupełnianie nazwy pliku (TAB, ^L)

less może także zostać skompilowany na stałe w trybie "bezpiecznym".

ZMIENNE ŚRODOWISKOWE

Zmienne środowiskowe mogą być określone albo w środowisku systemu, jak zwykle, albo w pliku lesskey(1). Jeśli zmienne środowiskowe zdefiniowano w więcej niż jednym miejscu, to zmienne zdefiniowane w lokalnym pliku lesskey mają priorytet nad zmiennymi ze środowiska systemu, które z kolei ma priorytet nad zmiennymi zdefiniowanymi w zdefiniowanymi w systemowym pliku lesskey.

Ustawia liczbę kolumn na ekranie. Ma priorytet na liczbą kolumn określoną przez zmienną TERM. (Jednak jeśli masz system okien obsługujący TIOCGWINSZ lub WIOCGETD, to pojęcie rozmiaru ekranu określone przez ten system jest nadrzędne w stosunku do zmiennych środowiskowych LINES i COLUMNS).
Nazwa edytora (używanego dla polecenia v).
Nazwa katalogu domowego użytkownika (używana do znalezienia pliku lesskey w systemach Unixowych i OS/2).
Złożenie zmiennych środowiskowych HOMEDRIVE i HOMEPATH tworzy nazwę katalogu domowego użytkownika, jeśli nie zdefiniowano zmiennej HOME (tylko w wersji dla Windows).
Nazwa katalogu inicjalizacji użytkownika (używana do znalezienia pliku lesskey w systemach OS/2).
Język określający zestaw znaków.
Język określający zestaw znaków.
Opcje które są przekazywane less automatycznie.
Znaki, co do których zakłada się, że kończą sekwencje ANSI sterujące kolorem (domyślnie "m").
Format wyświetlania znaków niedrukowalnych i niesterujących.
Określa zestaw znaków.
Wybiera predefiniowany zestaw znaków.
wiersz poleceń wywołujący (opcjonalny) postprocesor wejścia.
Nazwa programu lessecho (domyślnie "lessecho"). Program lessecho używany jest do rozwijania metaznaków, takich jak * czy ?, w nazwach plików w systemach Unixowych.
Prototypowy łańcuch dla edytora (używany dla polecenia v). Zobacz omówienie w sekcji ZNAKI ZACHĘTY.
Nazwa polecenia wykorzystywanego przez opcję -t do znalezienia tagów globalnych. Normalnie powinno to być ustawione na "global", jeśli system ma polecenie global (1). Jeśli nie jest ustawione, tagi globalne nie są używane.
Nazwa domyślnego pliku lesskey(1).
Nazwa domyślnego pliku systemowego lesskey(1).
Lista znaków uważanych za metaznaki przez powłokę.
Przedrostek, który less doda przed każdym metaznakiem w poleceniach wysyłanych do powłoki. Jeśli LESSMETAESCAPE jest łańcuchem pustym, polecenia zawierające metaznaki nie będą przekazywane powłoce.
wiersz poleceń wywołująca (opcjonalny) preprocesor wejścia.
Uruchamia less w trybie "bezpiecznym". Zobacz omówienie w sekcji BEZPIECZEŃSTWO.
Łańcuch do dołączenia do nazwy katalogu przy dokańczaniu nazwy pliku.
Ustawia liczbę linii na ekranie. Ma priorytet nad liczbą linii określoną przez zmienną TERM. (Jednak jeśli masz system okien obsługujący TIOCGWINSZ lub WIOCGETD, to pojęcie rozmiaru ekranu określone przez ten system jest nadrzędne w stosunku do zmiennych środowiskowych LINES i COLUMNS).
Ścieżka szukania użytkownika (używana do znalezienia pliku lesskey w systemach MS-DOS i OS/2).
Powłoka używana przy wykonywaniu polecenia ! oraz do rozwijania nazw plików.
Typ terminala na którym uruchamiany jest less.
Nazwa e Nazwa edytora (używanego dla polecenia v).

ZOBACZ TAKŻE

lesskey(1), more(1), head(1).

OSTRZEŻENIA

Polecenie = i znaki zachęty (chyba że zmieniono je przez -P) podają numery linii na górze i na dole ekranu, ale offset i pozycję procentową linii występującej po znajdującej się na dole ekranu.

Jeśli używa się polecenia :e do nazwania więcej niż jednego pliku, a jeden z nazwany plików był oglądany poprzednio, nowe pliki mogą zostać dołączone do listy w nieokreślonym porządku.

Na pewnych starszych terminalach (tak zwanych terminalach z "magic cookie") szukanie z podświetlaniem spowoduje nieprawidłowe wyświetlanie. Na takich terminalach szukanie z podświetlaniem jest domyślnie wyłączone, aby uniknąć potencjalnych problemów.

W pewnych przypadkach, kiedy włączone jest szukanie z podświetleniem, a wzorzec do szukania zaczyna się od ^, podświetlone może zostać więcej tekstu niż pasuje. (Ten problem nie występuje, gdy less jest skompilowany tak, by używał pakietu POSIX-owych wyrażeń regularnych).

Przy przeglądaniu tekstu zawierającego sterujące kolorem sekwencje specjalne ANSI, przy pomocy opcji -R, wyszukiwanie może nie znaleźć tekstu zawierającego w sobie taką sekwencję. Oprócz tego, wyszukiwanie może zmienić kolor części tekstu występującego za podświetlonym.

W niektórych systemach, setlocale twierdzi że znaki ASCII od 0 do 31 są znakami sterującymi, a nie binarnymi. Powoduje to, że less traktuje pewne pliki binarne jako zwykłe, niebinarne. Aby obejść ten problem, ustaw zmienną środowiskową LESSCHARSET na "ascii" (albo na inny odpowiedni zestaw znaków).

Najświeższą listę błędów znanych w tej wersji less znajdziesz na http://www.greenwoodsoftware.com/less.

COPYRIGHT

Copyright (c) 2000 Mark Nudelman

less jest częścią projektu GNU i stanowi wolne oprogramowanie. Możesz go rozprowadzać dalej i/lub modyfikować na warunkach albo (1) Powszechnej Licencji Publicznej GNU, wydanej przez Fundację Wolnego Oprogramowania, albo (2) Licencji Less. Szczegóły dotyczące rozprowadzania znajdziesz w pliku README pakietu dystrybucyjnego less. Wraz z less powinieneś otrzymać egzemplarz Powszechnej Licencji Publicznej GNU (GNU General Public License) - zobacz plik COPYING. Jeśli nie - napisz do Free Software Foundation, 59 Temple Place, Suite 330, Boston, MA 02111-1307, USA. Powinieneś także otrzymać kopię Licencji Less - zobacz plik LICENSE. less rozpowszechniany jest z nadzieją, iż będzie użyteczny - jednak BEZ JAKIEJKOLWIEK GWARANCJI, nawet domyślnej gwarancji PRZYDATNOŚCI HANDLOWEJ albo PRZYDATNOŚCI DO OKREŚLONYCH ZASTOSOWAŃ. W celu uzyskania bliższych informacji sięgnij do Powszechnej Licencji Publicznej GNU.

AUTOR

Mark Nudelman <markn@greenwoodsoftware.com>
Zgłoszenia błędów lub komentarze proszę przesyłać na powyższy adres albo do bug-less@gnu.org.
Więcej informacji znajdziesz na witrynie macierzystej programu less: http://www.greenwoodsoftware.com/less.

INFORMACJE O TŁUMACZENIU

Powyższe tłumaczenie pochodzi z nieistniejącego już Projektu Tłumaczenia Manuali i może nie być aktualne. W razie zauważenia różnic między powyższym opisem a rzeczywistym zachowaniem opisywanego programu lub funkcji, prosimy o zapoznanie się z oryginalną (angielską) wersją strony podręcznika za pomocą polecenia:

man --locale=C 1 less

Prosimy o pomoc w aktualizacji stron man - więcej informacji można znaleźć pod adresem http://sourceforge.net/projects/manpages-pl/.

wersja 374: 19 lutego 2002